خبرگزاری مهر، گروه استان ها-محمدحسین عابدی: سالها است که مسئولان از ارائه طرحهای عملی نجات یوز آسیایی سخن میگویند و درست در همان زمان تلفات جادهای این جانوران بینظیر، داغی بر داغهای فعالان محیطزیست میگذارد و این طرحها نیز به فراموشی سپرده میشود اما بهراستی برای جلوگیری از تلفات این گربه سان نادر چه باید کرد؟
هفته گذشته بود که خبر تصادف خودرو با ماده یوز آسیایی در محور سبزوار-میامی، یکبار دیگر موجی از انتقادات و اظهار نظرات را نسبت به عملکرد نهادهای ذیربط به همراه داشت و امروز توله ۱۳ماهه آن یوز سرگردان در جدال با آهن و آسفالت خشن همچنان باگذشت شش روز از این سانحه به دنبال مادر میگردد و احتمال زنده ماندنش توسط کارشناسان تنها ۲۰درصد عنوان میشود اما دراینبین مقصر کیست؟
سال گذشته نیز برای یوزها به همین منوال گذشت، خبر تصادفهای سریالی یوزهای آسیایی و کشته شدن آنها توسط چوپانان و پلنگها در دشتها و کوههای منطقه آنقدر تأسفبار بود که کارشناسان محیطزیست را یکبار دیگر به ارائه طرحی در زمینهٔ حافظت اینگونه جانوری دعوت کند تا جمعیت این جانور که امروز ۷۰قلاده در تمام جهان تخمین زده میشود بیش از این کاهش نیابد.
یوز حیوانی کم زادوولد است
دلایل متعددی زندگی یوزها را تهدید میکند که ازجمله آنها کمبود آب و غذا، عوامل انسانی اعم از جاده، شکار و چوپانان، تجارت پلید این حیوان کمیاب، بلوغ دیر و پیری زودرس، بارداری بسیار سخت و دوران جفتگیری بسیار کوتاه، داشتن بیشترین آمار تلفات طبیعی توله ها در بین گربهسانان، عدم وجود تکنولوژی بارداری مصنوعی در ایران که هنوز پس از سه سال تحقیق و بررسی بر دو قلاده یوز موسوم به دلبر و کوشکی موفق به تولیدمثل از آنها نشدهایم و همچنین تغییر اقلیم و بهتبع آن برهم خوردن چرخه مهاجرت هستند و دراینبین تلفات جادهای یوزهای آسیایی با۶۰درصد قرار دارد.
اتلاف یک یوز آنقدر فاجعهای بزرگ محسوب میشود که اگر مقیاس یک به ۷۰ قلاده موجود در جهان را در قیاس با یکبههفت میلیارد جمعیت روی زمین محاسبه کنیم یعنی مرگ یک تمدن به بزرگی هند یا دو برابر جمعیت اتحادیه اروپا در یکچشم برهم زدن و در برخورد با یک خودرو و اگر نام این حادثه را نمیتوان فاجعه گذاشت، چه نامی برازنده آن است؟
حال باید تصور کرد زمانی که یک ماده یوز با این جمعیت بسیار کم و پراکندگی بالا در مرکز ایران اسلامی، توانسته دو توله خود را با چنگ و دندان به سن نوجوانی برساند، برخورد با خودروی سواری یا شکار توسط چوپانان، چه بلایی بر سر جمعیت اینگونه جانوری در دنیا میآورد؟
روزگاری یوز آسیایی در عراق، سوریه، هند، تاجیکستان و ایران دیده میشد و امروز این جمعیت تنها و تنها در خاک ایران اسلامی موجود است اما متأسفانه باوجود پروژه یوز آسیایی، سازمان محیطزیست و تشکلهای مرتبط به آن تاکنون اقدام قابل توجه عملی برای حفظ اینگونه ارزشمند انجامنشده است تا همچنان در انتظار رخ دادن خبرهای بد دراینباره باشیم.